7– انواع پژوهش از نظر نتایج و پیامد:

طرح های پژوهشی از نظر نتایج حاصله و در برخی از منابع از نظر کاربرد به سه گروه اصلی :

پژوهش های بنیادی

کاربردی

و توسعه ای تقسیم بندی می شود.

1-7- پژوهش های بنیادی

پژوهش های بنیادی پژوهشی است که:

به کشف ماهیت اشیا ، پدیده ها و روابط بین متغیرها ، اصول و قوانین و ساخت آزمایش تئوریها و نظریه ها می پردازد.

این پژوهش به توسعه مرزهای دانش رشته عملی کمک میکند.

هدف اساسی این نوع پژوهش ها عبارتند از :

آزمودن نظریه ها ، تبیین روابط بین پدیده ها و افزودن به مجموعه دانش موجود در یک زمینه خاص.

این نوع پژوهش فاقد هدف مشخص و تجاری است.

طی آن تلاش می شود که دانش و نظریه ها به طور عام و خاص توسعه و گسترش یابد و لزوماً بر کاربرد عملی نتایج تکیه ندارد.

پژوهش های بنیادی یا پایه عبارت است از:

کار تئوری یا تجربی که بیشتر به منظور کسب دانش و دسترسی اصول ریشه ای پدیده ها و حقایق قابل کشف انجام گردیده .

به منظور این که الزاماً کاربرد خاصی برای آن مورد نظر باشد در پژوهش های پایه ای خاص ساختارها و روابط تئوری ها و قوانین اثبات، تنظیم و آزمایش می گردند.

بنیاد علوم آمریکا پژوهش پایه ای را چنین تعریف کرده است:

هدف از پژوهش پایه ، درک یا کسب دانش عمیق تر درباره موضوع مورد مطالعه است و کاربرد علمی آن .

بنیاد ملی علوم بعدها تعریف اصلاح شده ای را به این گونه ارائه داد :

پژوهش پایه آن بخش از دانش علمی را پیش می برد که اهداف و مشخصات جاری ندارد.

هر چند ممکن است این پژوهش ها در حوزه علایق فعلی آن سازمان یا پژوهشکده قرار داشته باشد.

سازمان همکاری و توسعه اقتصادی اروپا در نشریه خود با عنوان سنجش فعالیت علمی و فنی پژوهش پایه را چنین تعریف میکند:

پژوهش پایه، پژوهش پیک و اصیل است

این نوع پژوهش به منظور کسب دانشو درک علمی تازه انجام می یابد.

این نوع پژوهش اساسا هیچ هدف یا کاربرد علمی و خاصی را دنبال نمی کند.

پژوهش پایه برکلی بودن راه حل یا مفهوم تاکید دارد .

این پژوهش در جستجوی یافتن قواعد کلی است که تعداد بیشتری از پدیده ها را توجیه میکند .

پژوهش پایه محض به حقوق ذاتی پژوهشگر بستگی دارد ، در حالیکه پژوهش پایه جهت دار به وسیله سازمانی که پژوهشگر در آن مشغول به کار است و در مسیر کلی موضوع مورد علاقه سازمان هدایت میشود.

پژوهش بنیادی :

پژوهش های بنیادی به هرگونه فعالیت و بررسی های علمی نظری یا تجربی که اساساً برای پیشبرد دانش و گسترش مرزهای آن و دستیابی به دانش جدید شناخت علمی نوین در زمینه ماهیت و مبانی بنیادی پدیده ها و واقعیتهای قابل مشاهده بدون در نظر داشتن کاربرد علمی مستقیم صورت پذیرد گفته می شود .

هر چند نتیجه این فعالیتها در نهایت مورد بهره برداری افراد و سازمانها برای حل مسئله خاص با اهداف مشخص کاربردی و بهره جویانه قرار می گیرد.

در این نوع پژوهش خاص ساختارها و روابط با نگاه تنظیم و آزمون فرضیه ها و قوانین علوم مورد تحلیل قرار میگیرد.

یکی از ویژگیهای پژوهش های بنیادی ، آزمون علمی پژوهشگر در گزینش موضوع مورد بررسی و چگونگی انجام آن است .

این گونه پژوهش ها بیشتر در دانشگاهها و انستیتو ها ی فناوری و آزمایشگاه ها صورت می گیرد و دستاوردهای آن فروخته نمیشود .

بلکه معمولادر نشریات علمی منتشر میشود و در مجامع علمی مطرح میگردد.