سوالات و فرضیه های تحقیق
اهمیت روش تدوین سوالات تحقیق
پس از بیان مسئله،اهداف و متغیر های تحقیق تدوین سوالات تحقیق صورت می گیرد.
باید سوالات تحقیق بر اساس موضوع و مسئله، اهداف و متغیر های تحقیق تدوین و بیان شوند، زیرا به طور طبیعی روش های تحقیق بر اساس سوالات تحقیق انتخاب می شوند.
( بعد از تدوین سوالات تحقیق روش های تحقیق انتخاب می شوند)
بارکر و همکارانش در این باره گفته اند:
” اساس برنامه ریزی برای تدوین یک پژوهش خوب میزان انطباق روش های تحقیق با سوالات تحقیق است. به عبارت دیگر، معمولا تحقیق باید مبتنی بر سوالات تحقیق باشد تا روش های تحقیق“
به عقیده بلیکی(Blaikie) تدوین سوالات تحقیق چهار مزیت دارد:
1- جهت و محدوده تحقیق را مشخص می کند.
2- پل ارتباطی بین موضوع تحقیق و فرضیه های تحقیق است.
3- باعث انتخاب راهبردها و روش های تحقیق مناسب می شود.
4- در پیش بینی نتایج به محقق کمک می کند.
ملاکهای لازم برای بیان سوالات تحقیق
صاحبنظران مختلف برای بیان سوال تحقیق ملاکهای زیر را معرفی کرده اند:
1- مسئله باید رابطه بین دو یا چند متغیر را بیان کند.
2- مسئله باید روشن، بدون ابهام و به صورت سوالی بیان شود.
3- آزمون پذیر باشد.(مسئله ای قابل است که فرضیه های مربوط به آن آزمون پذیر باشد)
4- فارغ از قضاوت های اخلاقی و قانونی باشد.
انواع سوالات تحقیق
1- سوالات تعریفی
2- سوالات توصیفی
3- سوالات مربوط به مقدار،فراوانی، و شدت
4- سوالات همبستگی یا همپراکنش
5- سوالات مقایسه ای یا تفاوتی
6- سوالات مربوط به اندازه گیری
بلیکی سوالات تحقیق را به سه دسته تقسیم می کند:
1- سوالات ”چیستی“ ( هدف سوالات چیستی کشف و توصیف ویژگی ها و الگوهای یک پدیده است)
مثال: تا چه اندازه دانشجویان انگیزه پیشرفت دارند؟
2- سوالات ”چرایی“ ( هدف سوالات چرایی جستجوی علل وجود ویژگی های یک پدیده است)
مثال: چرا دانشجویان انگیزه پیشرفت پایین دارند؟
3- سوالات ”چگونگی“ ( هدف سوالات چگونگی تغییر پدیده ها و مداخله در شرایط است)
مثال: چگونه می توان انگیزه پیشرفت دانشجویان را افزایش داد؟
فرضیه های تحقیق
محقق پس از تدوین سوالات تحقیق باید برای آنها پاسخ یا راه حل بیابد،
پاسخ اولیه و مقدماتی به سوال تحقیق یا راه حل پیشنهادی مسئله را فرضیه گویند.
فرضیه، حدس بخردانه است که راه حلهای احتمالی مسئله را پیشنهاد می کند و رابطه بین متغیر های موجود در سوال تحقیق را پیش بینی می کند.
معمولا فرضیه به صورت یک جمله خبری مثبت بیان می شود.
فرضیه به محقق در جمع آوری داده ها و تجزیه و تحلیل آنها کمک می کند.
فرضیه ، کانون اصلی و قلب تحقیق است
هدف اصلی در تحقیق، آزمون فرضیه است
مثال فرضیه: نیروی انسانی مناسب موجب بهره وری سازمان می شود.
فرضیه دارای متغرهای مستقل و وابسته است. در مثال بالا نیروی انسانی متغیر مستقل و بهره وری سازمان متغیر وابسته است و رابطه بین متغیرها علی و معلولی است.(روش سوالات)
ویژگی های یک فرضیه خوب
- آزمون پذیری
- منطقی
- ساده و قابل درک
- رابطه بین دو یا چند متغیر
- مستقیماً در ارتباط با مساله پژوهش
- به صورت خبری بیان شود
