3-روش شناسی و ویژگی های آن

یکی دیگر از اصطلاحاتی که با مفهوم روش ، مشاهده و قرابت دارد روش شناسی است.

با توجه به کاربرد مفهوم روش شناسی در حوزه های مختلف علوم ، تعاریف متفاوتی را شاهد هستیم.

روش شناسی یا متالوژی وسیله شناخت هر علم است.

روش شناسی در مفهوم مطلق خود ، به مجموعه روشهایی گفته میشود که برای رسیدن به شناخت علمی ،مورد استفاده قرار می گیرد.

روش شناسی هر علمی روشهای مناسب و پذیرفته آن برای شناخت هنجارها و قواعد آن حوزه است.

مقصود از روش شناسی شناخت و بررسی کارآمدی ها و ناکارآمدی های روشهای گوناگون است.

به طور کلی روش ، مسیری است که یک دانشمند در سلوک علمی خود طی میکند .

اما روش شناسی ،دانش دیگری است که به شناخت آن مسیر میپردازد.

روش شناسی ، شناخت شیوه های اندیشه و راه های تولید علم و دانش در عرصه معرفت بشری است و موضوع این دانش ، روش علم و معرفت است.

روش در ارتباط مستقیم با عواملی نظیر موضوع معرفت ، هدف معرفت و هستی شناسی و معرفت شناسی است که معرفت بر اساس آن شکل می گیرد.

معرفت خصوصاً اگر کاربردی باشد در روش خود از نظریه هایی که مبتنی بر آن است ، نیز تاثیر پذیر است.

4-تفاوت روش شناسی و روش

روش شناسی به گزینش شیوه تحلیل و طراحی پژوهش که بنیاد و چارچوب پژوهش را تشکیل می دهد ، مربوط می شود.

بلیکی در این بازه توضیح میدهد :

«روش شناسی عبارت است از بررسی این موضوع که پژوهش را چگونه باید پیش برد و چگونه پیش میرود .

بنابراین هرچند روش شناسی تعیین کننده اصولی است که شاید راهنمای گزینش روش باشند ، ولی نباید آن را با خود روش ها و فنون پژوهش اشتباه گرفت.

در واقع روش شناسان اغلب میان آن دو تمایز قائل میشوند و بر گستره شکاف میان آنچه ، اصول جا افتاده روش شناختی و شیوه های عملی و اجرایی ، شاید به همان اندازه جا افتاده ، تأکید می کنند.

روش در کل به شیوه منطقی گردآوری داده ها ، ابزار و نحوه تحلیل و طبقه بندی اطلاعات دلالت دارد .

در حالی که روش شناسی بیشتر ناظر بر وجه فلسفی پژوهش بوده و معرف رویکردهای اساسی کار است.

به عبارت دیگر:

روش مسیری است که دانشمند در سلوک علمی خود طی میکند

و روش شناسی دانش دیگری است که به شناخت آن مسیر میپردازد.

روش همواره در متن حرکت فکری و تلاشهای علمی یک دانشمند قرار دارد و روش شناسی دانشی است که از نظر به آن شکل می دهد .

به همین دلیل روش شناسی همواره یک دانش و علم درجه دوم است.

علم درجه دوم در برابر علم درجه اول قرار دارد.

علم درجه اول علمی است که به یک واقعیت عینی طبیعی و یا انسانی میپردازد .

علم درجه دوم علمی است که :

موضوع آن نفس واقعیت خارجی نیست

بلکه موضوع آن ، علم و آگاهی بشری است ، اعم از اینکه آن آگاهی خود یک دانش و علم درجه اول یا درجه دوم باشد.